روانشناسی شخصیت کودک در گذشته

امروز را ای نازنین با یاد تو من زنده ام

با یاد تو من بر دلم نور الهی داده ام

ای دختر یکتای من وی سرو بی همتای من

بی تو چراغ رای من خاموش و من درمانده ام :

این یادداشت تقدیم می گردد به روح 

پرفتوح جوان ناکام ، نازنین کیوانپور که اندیشه هایش تا ابد در دفتر خاطر فرهیخته گان به یادگار خواهد ماند. روحش شاد و قرین رحمت الهی باد..👇

شخصیت فکری کودکان در گذشته کمتر مورد توجه بزرگترها قرار می گرفت ، زیرا نوعا عقیده بر این بود که آنان از نظر فکری ناتوان و نارسا هستند ، لذا سوآلات اطفال را بچه گانه تلقی کرده ، سر سری می گرفتند . برخی از پدران به جای جواب مساعد و منطقی می گفتند : بعدا که بزرگ شدی خواهی فهمید ، عده دیگر که بر اثر اصرار کودکان مجبور بودند جوابی بدهند ، پاسخهایی می دادند که برای کودکان قابل فهم نبود ، زیرا با میزان فهم و درک کودکان انطباق نداشت ، و در مواردی هم به جای اینکه مشکل را حل نمایند ، بر ابهام و اشکال آنان می افزودند . ؟ دانشمندان تربیت ، امروزه کودک را یک انسان تلقی می کنند و برای دوران کودکی اهمیتی فراوان قائل می باشند و معتقدند که شخصیت آینده کودکان ارتباط مستقیمی با نحوه ی تعلیم و تربیت دوره کودکی و کیفیت ارتباط پدران و مادران با آنها ، و محیط تربیتی شان دارد . از همین جهت به سوآلات کودکان اهمیت فراوان می دهند و سرسری گرفتن و یا پاسخهای غیر صحیح دادن را ، عالم رکود و جمود فکری کودکان قلمداد می نمایند .

" زبان کودکی "

کودک در آغاز تولد غذای مخصوصی دارد . به تدریج که جسمش رشد میکند غذایش نیز از نظر کم و کیف تغییر میکند ، روی این اصل ، پاسخ سوآلات کودکان نیز باید با ظرفیت فکری آنان مناسبتی داشته باشد .به عبارت دیگر ، پدران و مادران در موقعی که می خواهند به سوآلات آنان جواب دهند توجه داشته باشند که کودکان در چه شرایطی قرار دارند و زبان آنان چگونه است . به جای آنکه با زبان متعارف و معمولی با آنها سخن بگویند ، بکوشند به همان زبان کودکی با آنان صحبت نمایند تا برایشان قابل درک باشد . در این زمینه دانشمندان معتقداند، کودک در سن مخصوصی با استدلال و منطق آشنا می گردد " بنابراین ، پیش از آنکه کودکان به این سن برسند باید در حدود فهم و بینش آنان با آنها بحث و گفتگو کرد . بعدها که کودک رشد بیشتری پیدا کرد میتوان با دلیل و منطق ، مشکلات را برای آنها توجیه نمود .؟ هرگاه پدران و مادران بخواهند جلو کنجکاوی کودکان خود را بگیرند و بچه ها را از سوآل کردن ممنوع دارند ، در درجه اول حس کنجکاوی آنان شدیدتر می شود ، زیرا به این فکر میافتند که چه سری در این کار بوده است که آنها را از دانستن ممنوع داشته اند .؟

بنابراین ، اولین زیان جواب ندادن ، تحریک حس کنجکاوی کودکان خواهد بود و ممکن است کودکان پاسخ سوآلات خود را از راه دیگری به دست آورند که به ضرر و زیان آنان تمام می شود .از این گذشته ، کودکی که به سوآل او بی توجهی می شود ، حس اعتمادش لطمه دیده ، دچار حساسیت می شود و از پرسش کردن در مراحل بعدی نیز خود داری خواهد کرد و به همین میزان از پرورش فکری باز خواهد ماند . برعکس کودکی که به سوآلاتش اهمیت داده شده و با زبانی کودکانه جوابهایی برایش تهیه شود به فکر خود اعتماد پیدا کرده ، به شخصیت فکری خود مومن و معتقد خواهد شد ، و در دوران جوانی نیز از پرسشها و اظهارنظرها دچار شرمندگی کاذب نشده ، مشکلاتش را حل خواهد کرد . ؟ " پرسشهای کودکان رمزی است " سوآلاتی که کودکان می نمایند دارای دو جنبه ی متمایز می باشد. اول آنکه مجهولی دارند و می خواهند از آن اطلاع حاصل نمایند ، دوم اینکه این سوآل با زندگی کودکانه ی آنها ارتباط دارد ، و به عبارت دیگر ، اوضاع و احوال کودکی است که آنان را به سوآل کردن وادار می سازد ، چه کودک ، جریانی را می بیند و یا میشوند و یا کاری را انجام می دهد سپس سوآل میکند . بنابراین پاسخ دهندگان باید توجه داشته باشند که پیدایش این سوآلات ، ارتباط مستقیمی با رفتار و زندگی کودکان با دیگران دارد . یکی از دانشمندان می گوید : پیش از هر چیز باید توجه داشت که کودک کمتر صاف و طبیعی صحبت میکند ، اغلب به صورت رمز حرف میزند . پس نباید سوآلاتش را ظاهری تلقی کرد ، بلکه با زندگی او و رفتارش ارتباط مستقیم دارد و پاسخها سرنوشت او را تعیین مینماید . بنابراین بکوشیم به سوآلات آنان اهمیت داده ، با مهر و محبت و با زبان کودکی با آنان سخن گفته ، پرسش هایشان را پاسخ صحیح بدهیم .

منبع:

آشنایی با تعلیم و تربیت مجید رشیدپور

نویسنده مسئول : سعید کیوانپور