بیانه گام دوم انقلاب اسلامی_ مسابقه یادداشت نویسی پژوهشکده شورای نگهبان

بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی از منظر قانون اساسی

*معین سعدی

بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی که توسط رهبر فرزانه جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت ا.. خامنه ای در سالگرد چهلمین پیروزی انقلاب اسلامی صادر گردید، به دستاوردهای ۴۰ ساله جمهوری اسلامی ایران تصریح داشته و در آن توصیه هایی نیز اعلان گردیده است. از میان توصیه های صورت گرفته که مخصوصا در سال های اخیر محل بحث و مجادله بوده است، می توان به عزت ملی، روابط خارجی، مرزبندی با دشمن اشاره نمود.

با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ و ورود حکومت جمهوری اسلامی ایران در عرصه روابط بین الملل، معادلات سیاسی دستخوش تحولاتی چند در منطقه و جهان گردید. روابط بین المللی ایران پیش از انقلاب تابع سیاست ها و خودکامگی های انگلستان و پس از آن ایالات متحده آمریکا و به طور کلی غرب بود. طلیعه نهضت در مقدمه قانون اساسی به دقت پاسخ گوی شروع و منظور نهضت جهانی انقلاب اسلامی ایران در مقابله امپریالیزم جهانی است. جلوگیری از سلطه اقتصادی بیگانه مذکور در اصل ۴۳ قانون اساسی در بدایت امر از جمله اموری بود که در عرصه بین الملل باعث عدم نفوذ بیگانه بر اموال و دارایی کشور گردید. همچنین، تاکید بر استقلال و تمامیت ارضی کشور در اصل ۷۸ اصلاحی ۱۳۶۸ و ممنوعیت تغییر در خطوط مرزی نیز باعث یاس و نا امیدی دشمن در نفوذ به مرزهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران گردید. این درحالی است که پیش از آن رژیم پهلوی بسیاری از نقاط متعلق به کشور ایران، از جمله استان بحرین، را به ثمن بخس بخشیده بود.

تاکید مقام معظم رهبری در بخش توصیه های گام دوم انقلاب بر بخش روابط بین الملل یقینا در راستای اصول قانون اساسی است. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در فصل دهم به اهمیت سیاست خارجی جهموری اسلامی ایران تاکید ورزیده است. اصل ۱۵۲ قانون اساسی به اهمیت نفی هرگونه سلطه جویی و سلطه پذیری حفظ استقلال همه جانبه و تمامیت ارضی کشور اشاره نمود است. کما اینکه بیانیه گام دوم انقلاب از سه مورد عزت ملی، روابط خارجی، مرزبندی با دشمن به عنوان شاخه هایی از عزت، حکمت و مصلحت در روابط بین الملل اشاره می کند. این در حالی است که به روابط صلح آمیز با دول غیر محارب نیز در اصل مذکور پرداخته شده است. روابط صلح آمیز با دول غیر محارب را می توان مهترین دلیل در روابط صلح آمیز کشور جمهوری اسلامی ایران در روابط بین الملل دانست. از جمله روابط بین المللی جمهوری اسلامی ایران در طی بیش از ۴۰ سال، می توان به روابط حسنه با دول مسلمان همسایه که همواره از اهداف سیاست های خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده و بر همین مبنا بسیاری از مبادلات تجاری و فرهنگی در سال های پس از انقلاب اسلامی با دولت های مذکور صورت گرفته است، اشاره نمود. سیاستی که در دولت سیزدهم به اوج خود رسیده است، بطوری که بنا به آمار، حجم رشد ترانزیت بین المللی تنها از ابتدای سال تا اردیبهشت ۱۴۰۱ به ۳۰ درصد ارتقاء پیدا کرده است. از سوی دیگر و  بر طبق اصل ۱۵۳ قانون اساسی هرگونه قراردادی که موجب سلطه بیگانه بر منابع طبیعی و اقتصادی، فرهنگ، ارتش و دیگر شئون کشور گردد ممنوع است. در بیانیه گام دوم انقلاب رهبر انقلاب اسلامی در بخشی از فرمایشات خود در بخش عزت ملی، روابط خارجی و مرزبندی با دشمن تصریح فرمودند که عموما پیشنهادهای غرب از جمله کشور ایالات متحده آمریکا فریبکارانه است و ملت و مسئولین باید هشیار باشند که فریب چنین پیشنهادهایی را نخورده زیرا که آمریکا و تعدادی از دول اروپایی غیرقابل اعتماد می باشند. مذاکره و اعتماد به آمریکا و بدعهدی و خروج یکجانبه این کشور از برجام که خود نیز نقض برجام و همچنین عهدنامه مودت ۱۳۳۴ می باشد و فشار حداکثری با تحریم های یک جانبه صورت گرفته علیه ملت جمهوری اسلامی ایران که بارزترین آن نقض حقوق بشر ۱۹۴۸ می باشد را باید مهترین دلیل در تایید بیانات رهبر جهوری اسلامی ایران در عدم اعتماد و مذاکره با این کشور دانست. صدور دستور موقت دیوان بین المللی دادگستری در لغو برخی از تحریم های صادر شده خود شاهد این مدعا است.

مرزبندی با دشمن از جمله معیارهایی است که تفاوت ها را رغم خواهد زد. به گونه ای که اصل ۱۵۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر حفظ خودداری از دخالت در امور داخلی ملت های دیگر به امر مبارزه حق طلبانه مستضعفین و لزوم حمایت از آن ها توسط جمهوری اسلامی ایران در برابر مستکبرین تصریح به عمل آورده است.

بنابراین، فصل ۱۰ از مجموعه اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را باید از موضوعاتی دانست که منطبق با بیانات مقام معظم رهبری در بخش روابط بین الملل می باشد.