بازخوانی مفهوم هتروتوپیا در باغ شاهزاده ماهان

یکی از زیباترین باغ های سنتی ایران، باغ شاهزاده ماهان است. این باغ در مجموعه میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است و به عنوان نمونه برتر سبک باغ سازی ایرانی در سطح بین المللی از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. پژوهش حاضر از دو مفهوم عمده هتروتوپیا و باغ ایرانی تشکیل شده است. هدف از این پژوهش تبیین مولفه های هتروتوپیای میشل فوکو (فیلسوف معاصر فرانسوی) از طریق بازخوانش فضاهای معماری در باغ شاهزاده ماهان است. در این مقاله سعی شده است تا ساختار و مفهوم هتروتوپیا در باغ شاهزاده ماهان بررسی شود و سپس مولفه های بومی استخراج گردد. هتروتوپیا در لغت به معنای دگر فضا است و بر مفاهیمی چون تعلیق و جا به جایی فضایی - زمانی دلالت دارد. روش تحقیق اتخاذ شده در این نوشتار ، روش تحقیق توصیفی تطبیقی بوده که با بررسی مستندات کتابخانه ای و تطبیق اطلاعات به دست آمده از طریق مشاهدات میدانی ، تلاش می کند به سوال اصلی تحقیق، یعنی "مولفه های هتروتوپیا در تعریف فضای باغ شاهزاده ماهان چگونه عینیت یافته اند؟" پاسخ دهد. یافته های پژوهش بیان می کند در این مکان یعنی فضای باغ شاهزاده ماهان، نهایت ماده به بینهایت معنوی ارتقاء یافته است. نتیجه اصلی این نوشتار را می توان در مکانیت باغ ایرانی با عینیت بخشی به هتروتوپیاهای خاطره، حضور، جامعه شمول، فرهنگی، ارزش محور و طبیعت مدار ، جهت حضور درونی انسان از طریق تعامل حسی با فضا خلاصه کرد. بنابراین قابلیت نمود هتروتوپیا، دلبستگی مکانی و شکل گیری رابطه احساسی با مکان باغ است.