بررسی کارایی فیلترهای شنی حاوی تراشه های لاستیک در پوشش زه کش های زیرزمینی

بحران کمی و کیفی منابع آب یکی از مهم ترین مشکلات در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله ایران به شمار می آید. در همین راستا تصفیه فاضلاب ها از آلاینده ها و سپس بهره برداری از این پساب های تصفیه شده به عنوان منبع بالقوه آب نه تنها می-تواند کمبود آب را جبران کند بلکه از ورود آلاینده های خطرناک به منابع آب های زیرزمینی و سطحی جلوگیری کند. روش های مختلفی برای بهبود کیفیت آب های نامتعارف وجود دارد که در بین آنها روش فیلتراسیون یک روش کارآمد و موثر در حذف عناصر بوده است. در ساختن فیلتر مهم ترین قسمت انتخاب جاذب است. در مطالعه حاضر از تراشه های لاستیکی به عنوان جاذب استفاده شد. آزمایش های جذب ستونی در شرایط مزرعه، در دو مرحله جداگانه و با استفاده از دو نوع آب نامتعارف شامل آب شور چاه و پساب صنعتی انجام شد. هر آزمایش به صورت فاکتوریل با سه فاکتور در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل سه فاکتور اندازه ذرات (در دو سطح ۵-۲ میلی متر و ۵-۳ سانتی متر)، ضخامت فیلتر (در سه سطح ۱۰، ۳۰ و ۵۰ سانتی متر) و زمان تماس جاذب با محلول بود. نتایج نشان داد که با افزایش ضخامت فیلتر و زمان تماس جاذب با محلول میزان جذب عناصر افزایش می یابد. بهترین عملکرد در کاهش شوری در تیمار ضخامت ۵۰ سانتی متر با زمان تماس ۲۴ ساعت مشاهده شد. که میزان شوری در این تیمار ۳/۲۰ درصد (در مرحله آزمایش با آب شور چاه) و ۲/۱۱ درصد (در مرحله آزمایش با پساب صنعتی) کاهش یافت. عملکرد فیلتر در این تیمار یرای کاهش غلظت فلزات سرب، روی و منگنز به ترتیب ۹۹، ۱/۷۲ و ۴/۴۱ درصد دیده شد که نسبت به تیمارهای دیگر بازده بهتری داشت. هم چنین در اکثر پارامترهای اندازه گیری شده عملکرد تیمارهای ذرات سانتی متری و میلی متری تفاوت چندانی با یکدیگر نداشتند. به طور کلی تراشه های لاستیک کارائی مناسب برای بهبود کیفیت آب خصوصا پساب صنعتی از خود نشان دادند.