واسنجی مدل های تجربیPSIAC و MPSIAC از طریق بررسی رسوب مخازن بندهای کوچک در ایران استان سمنان

مدل های تجربیPSIAC وMPSIAC به وفور در حوزه های آبخیز ایران مورد استفاده و ارزیابی قرار گرفته اند ولیکن بیشتر ارزیابی ها براساس آمار رسوب رودخانه ها انجام پذیرفته و از روش اندازه گیری رسوبات مخازن سدها و بندها کمتر استفاده شده است. در این تحقیق تعداد 9 حوزه آبخیزخیلی کوچک تا کوچک در استان سمنان انتخاب شده اند. درخروجی این حوضه ها، سدهای خاکی کوتاه احداث شده اند که عمر آنها به بیش از 17سال است. این سدها تا زمان اندازه گیری رسوب، سرریز ننموده اند و تمامی رسوبات تولیدی حوضه بالادست آنها در مخازن سدها به تله افتاده اند. مقدار رسوبات ته نشین شده در مخازن این سدها از طریق عملیات نقشه برداری محاسبه شد. وزن مخصوص ظاهری رسوبات در هر مخزن اندازه گیری و مقادیر حجمی رسوبات به مقادیر وزنی تبدیل گردید. با استفاده از مدل هایPSIAC وMPSIAC ، مقدار رسوب تولیدی حوضه ها برآورد گردید. محاسبه خطای نسبی مقادیر رسوب تولیدی اندازه گیری شده درمخازن سدها با مقادیر برآورد شده نشان داد که در حوضه های خیلی کوچک مورد مطالعه، مدل های PSIAC وMPSIAC ، کم برآورد و در حوضه های کوچک، بیش برآورد داشته اند. تعیین تعداد رویدادها در مخازن نشان داد در طی حداکثر20 سال، حوزه مارچشمه با 6 رویداد و حوزه عمروان با 19 رویداد، بیشترین و کمترین رویدادها را داشته و بطور متوسط 11 رویداد در مجموع عمربندها، رخ داده است. از طرفی سهم رویدادها در میزان رسوب گذاری مخازن، بین 5/11 تا 7/57 درصد تغییر نموده و به طور متوسط برای مجموع پروفیل های تمامی مخازن مورد بررسی، حدود 27 درصد از رسوبات در طی یک رویداد در مخازن نهشته شده اند. مقایسه مقادیر اندازه گیری شده رسوب-دهی در دو دوره حداکثر 10 و 20 ساله، نشان داد که متوسط رسوب دهی حوضه ها در دوره 20 ساله اغلب بیشتر از برآوردهای دوره 10 ساله است واژه های کلیدی : مدل هایPSIAC وMPSIAC ، رسوب دهی، شدت فرسایش، حوزه آبخیز و رسوبات مخازن سدها.