جایگاه اجتماعی وکیل در ایران

وکیل در ایران به معنی شخصی است که به عنوان نماینده شخصی حقیقی مثل انسان یا نماینده شخصی حقوقی مثل سازمان یا اداره یا شرکت رفتار می نماید وبعد از اینکه این شخص قبول وکالت خود را شفاها یا کتبا اعلام نماید و یا رفتاری را انجام دهد که فعل موضوع وکالت است به عنوان وکیل شناخته می شود.

وکیل بر اساس قانون مدنی و قانون وکالت ایران دارای تفاوت هایی می باشد که می توانید جزئیات آن را در قوانین هر یک مشاهده نمایید و به طور کلی وکیل مدنی و وکیل دادگستری این گونه تعریف می شود.

در قانون مدنی، وکیل می تواند دارای تمام اختیارات راجع به موکل خود باشد و نوعی وکیل مطلق محسوب می شود.

وکیل بر اساس قوانین راجع به وکالت دادگستری، صرفا دارای اختیارات وکالتی مصرح در قانون آیین دادرسی مدنی و برای فعالیت مقید وکیل در دادگاه ها و مراجع قضایی است. همچنین وکیل بر اساس قانون راجع به وکالت ایران می تواند مرد یازنی باشد که با قبولی در هر یک از  آزمون های کانون وکلای دادگستری و یا مرکز امور وکلا و مشاوران حقوقی قوه قضائیه و یا بر اساس قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت دادگستری مصوب ۱۳۷۶ یا  قانون تسهیل صدور مجوز وکالت به عنوان وکیل اعم از کارآموز یا وکیل پایه دارای مجوز قانونی وکالت کردن است و می تواند بر اساس قانون و آئین نامه های راجع به وکالت و به عنوان وکیل فعالیت نماید.

• همچنین وکیل در زبان فارسی به معنی جانشین، خلیفه، قائم مقام (فرهنگ فارسی معین) می باشد.
• همچنین وکیل در سلسله مراتب نظامی، سرجوقه یا سرجوخه، به معنی «نایب» در اجرای دستورات گروه نظامی و مترادف کلمه وکیل است.
• همچنین در سلسله مراتب خدمتکاران به عنوان بالاترین درجه و مترادف کلمه «پیشکار» می باشد.

وکیل همچنین مترادف کلمه «کارگزار» هم به کاربرده می شود که در دنیای بورس این گونه تعریف می شود: شخص حقوقی است که اوراق بهادار را برای دیگران و به حساب آن ها معامله می کند. و به عبارت دیگر واسطه بین خریدار و فروشنده اوراق بهادار است که به عنوان نماینده مشتری و به حساب مشتری، در مقابل دریافت کارمزد، به خریدوفروش اوراق بهادار می پردازد.

اگر بخواهیم راجع به جایگاه اجتماعی وکیل در ایران صحبت کنیم باید بگوییم که شغل وکالت ازجمله مشاغلی است که خصوصا در دنیای امروز از عزت و احترام خاصی در بین عموم مردم برخوردار است.

فلسفه جایگاه رفیع وکالت در ایران از لحاظ اجتماعی، به این موضوع باز می گردد که وکیلان از حق نادیده گرفته شده و انکار شد ه اشخاص دفاع می کنند و حقی که شاید مردم در ظاهر نتوانند تشخیص دهند که از آن کدام یک از اصحاب یک دعوی است را تشخیص می دهند.

باهمت و تلاش دکتر مصدق در روز هفتم اسفندماه لایحه استقلال کانون وکلا تصویب و نهاد وکالت مستقل شد. این روز در تاریخ وکالت ایران دارای اهمیت خاص است و بعدها هم روز هفتم اسفند به عنوان روز «وکیل مدافع» نام گذاری شد و هفته منتهی به هفتم اسفند ماه هر سال به عنوان هفته وکیل مدافع یاد می شود.

متاسفانه در جامعه ما روشنگری و اطلاع رسانی دقیق راجع به جایگاه، کارکرد و اهمیت وکیل صورت نگرفته است. و خدماتی که وکیل دادگستری می تواند در راستای احقاق حق، توسعه عدالت و نفی ظلم و نابرابری انجام دهد ناشناخته مانده است.

واقعیت امر آن است که روز وکیل مدافع، صرفا مربوط به وکلای دادگستری و کسانی که امر مهم و خطیر دفاع از مردم را در محاکم و مراجع اداری به عهده خواهند گرفت، نبوده است. بلکه این روز مربوط به کل جامعه است. وکلای دادگستری که این راه را انتخاب کرده و عنوان وزین اما مملو از مسئولیت را برای خود انتخاب کرده است. به درستی و به طور دقیق از مشکلات و سختی های آن اطلاع داشته چرا که در بالاترین سطح مسائل مطروحه در دادگاه ها و مراجع قضایی ایران هستند و تمامی مرارت های آن را به جان خریده اند. اما چون باور دارند که حلاوت احقاق حق همه تلخی ها و خستگی ها را از بین می برد نسبت به درستی راهی که انتخاب کرده اند ایمان راسخ دارند و در راستای کشف حقایق موضوع و مسائل مطروحه از جانب موکل که میتواند ایرانی یا غیر ایرانی باشد اهتمام می ورزند.