هویت شناسی اسماعیل صادق الوعد در آیه ۵۴ سوره مریم و نقد اقوال مفسران

در آیه ۵۴سوره مریم از پیامبری به نام اسماعیل با صفت صادق الوعد یاد شده است: ﴿واذکر فی الکتب اسمعیل انه کان صادق الوعد و کان رسولا نبیا﴾. در این که آیا این اسماعیل همان اسماعیل معروف، فرزند ابراهیم است یا اسماعیل بن حزقیل از انبیاء بنی اسرائیل، میان مفسران محل گفت وگو است. غالب مفسران شیعه و اهل سنت احتمال اول را برگزیده و گفته اند مراد اسماعیل بن ابراهیم است. اما گروه دیگری از مفسران با استناد به سیاق آیات و همچنین برخی روایات وارده در این زمینه، دیدگاه دوم را برگزیده اند، از این رو نخست دیدگاه قرآن و سپس مسائل دیگری که از روایات اسلامی و تواریخ و ادله عقلیه قابل برداشت است به طور جداگانه مورد بررسی قرار خواهد گرفت تا ابعاد مختلف این مبحث روشن گردد.