نقش نور در پنجره ها و تاثیر آن در معماری اسلامی ایران (مطالعه موردی: نمادین و عرفانی)

در معماری، نور و روشنایی نور و مولفه های روشنایی روز، گسترده ترین مولفه هایی هستند که برگرفته از دانش، توانایی و ذوق ایرانیان است. در واقع در معماری اقوام مختلف فنستراسیون عملی است که سهم بسزایی در شکل دادن به نمای ساختمان ها و انتقال مفاهیم و ویژگی های معماری دارد و تغییرات مدرن و آزادی لجام گسیخته را در شکل گیری اجزای ساختمان، نابسامانی ها و گاه به وجود می آورد. شکل رگه ای یکنواخت و پینه دار با توجه به فرهنگ و نقش پنجره در معماری را نشان می دهد. زیبایی ساختمان در گرو نور و روشنایی است و نور اعم از عرفانی یا ظاهری، محیط را به چشم می آورد، بنابراین می توان نقش نور را در هنر برجسته تر دید و از این مولفه حیات بخش در معماری به عنوان ابزار فنستراسیون روشنایی روز استفاده کرد. معماری ایرانی اسلامی، معماری حقیقت جو ست، حقیقت در معماری کمال است و کمال از آن باری تعالی است و هرچه در این معماری حضور دارد، عضوی از آن است که جداناپذیر است و روی به سوی حقیقت دارد. بدین منظور حضور نور در طول تاریخ و در آثار مختلف معماری، علاوه بر جنبه عملکردی، به عنوان عاملی برای روشنایی و حیات بخشیدن به فعالیت های روزمره، از جنبه معنوی و در مباحث اعتقادی ادیان نیز به وفور مورد توجه قرار گرفته است. در دوران اسلامی، نور مظهر وجود خدا بوده. در این راستا این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی انجام شده است. نتایج نشان داد که پنجره به عنوان ورودی نور، سلسله مراتب حضور نور را حفظ می کند، همچنین در و پنجره در معماری ایرانی عواملی هستند که در ترکیب حجم ها و مساحت های معماری تاثیر بسزایی دارند، در مفاهیم نمادین و عرفانی مانند تعالی، گرایش به سمت بالا و ایجاد فضای معنوی در معماری، هر کدام به نحوی تجلی یافته اند.