بهبود برنامه ریزی آبیاری زعفران با استفاده از اندازه گیری های میدانی و مدل سازی گیاهی

زعفران یکی از ارزشمندترین ادویه های جهان به شمار می آید و باتوجه به ارزش اقتصادی بالا و نیاز آبی پایین، کشت آن در شرق ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این پژوهش که در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد صورت گرفت، مدل اکواکراپ جهت شبیه سازی عملکرد گیاه زعفران با استفاده از اندازه گیری های میدانی واسنجی و صحت سنجی شد. بدین منظور رطوبت خاک، زیست توده و سطح سایه انداز گیاه با تفکیک زمانی نسبتا بالا در طول فصل رشد اندازه گیری گردید. مقدار ضریب همبستگی پیرسون، میانگین ریشه مربعات خطا، شاخص توافق ویلموت و ضریب کارایی نش - ساتکلیف برای شبیه سازی رطوبت به ترتیب ۸۷/۰، ۸/۷ میلی متر،۹۲/۰ و ۶۲/۰ ، برای زیست توده گیاه ۹۹/۰، ۳/۰ تن برهکتار، ۹۹/۰ و ۹۸/۰ و همچنین برای سطح سایه انداز گیاه ۹۸/۰ ،۵ درصد، ۹۸/۰ و ۹۳/۰ به دست آمد. بازه های حساس گیاه زعفران از طریق بررسی تغییرات وزن بنه دختری ، زیست توده و بهره وری آب در طول مراحل مختلف رشد نسبت به تنش آبی تعیین و یک سناریوی اصلاح شده جهت بهبود وضعیت آبیاری مزرعه پیشنهاد گردید. با اعمال این سناریو و اجرای مدل، مقدار وزن بنه دختری از ۵۵۰/۵ به ۶۹۳/۷ تن بر هکتار و زیست توده از ۲۰۴/۷ به ۳۹۵/۹ تن بر هکتار افزایش یافت. مقدار بهره وری آب نیز از ۵۰/۳ به ۶۹/۳ کیلوگرم بر مترمکعب رسید و ۸۵ میلی متر آب صرفه جویی شد.