نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای شیوع ویروس کووید- ۱۹ در آموزش عالی از دیدگاه دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز

پیشینه و اهداف: هدف پژوهش حاضر بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای شیوع ویروس کووید- ۱۹ در آموزش عالی از دیدگاه دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی بود.روش ها : پژوهش حاضر از نظر هدف جزو پژوهش­های کاربردی و از نظر ماهیت پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجویان رشته­های علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز و براساس آمار دریافتی از دانشگاه به تعداد ۸۸۲ نفر بودند. برای تعیین حجم نمونه آماری از جدول کرجسی و مورگان استفاده شد که بر مبنای آن برای جامعه­ای با ۸۸۲ نفر، تعداد ۲۶۸ نفر نمونه انتخاب شد. بعد از تعیین حجم نمونه از روش نمونه گیری در دسترس برای تکمیل پرسش نامه­ها استفاده شد. برای به دست آوردن داده­ها از پرسش نامه محقق ساخته ۷۹ گویه­ای استفاده شد. برای این منظور، بعد از مطالعه منابع و پیشینه مرتبط با موضوع و مصاحبه با چند نفر از اساتید و دانشجویان، گویه­ها  استخراج شد و در چهار بخش قوت­ها (S)، ضعف­ها (W)، فرصت­ها (O) و تهدید (T) تنظیم شد. روایی محتوایی و صوری پرسش نامه براساس نظر خبرگان، به ویژه استاد راهنما و مشاور مورد تایید قرار گرفت. برای تعیین پایایی پرسش نامه نیز از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. میزان پایایی هر چهارمولفه قوت، ضعف، فرصت و تهدید بیشتر از ۹/۰ است که میزان پایایی در حد عالی است. برای تجزیه ­و­ تحلیل داده­ها، از روش پیشنهادی حسین، ادنان و حاسین (۲۰۱۴) و  SWOT استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که در نقاط قوت، گویه آگاهی بخشی به موسسات آموزش عالی در راستای کمبودهای زیرساختی مجازی با درصد وزن نرمال شده ۸۳/۶ در رتبه اول؛ گویه انعطاف پذیری در مکان آموزش با درصد وزن نرمال شده ۶۸/۶ در رتبه دوم؛ گویه تسهیل دسترسی به مطالب با درصد وزن نرمال شده ۵۸/۶ در رتبه سوم؛ در نقاط ضعف گویه عدم امکان دسترسی دانشجویان به امکانات فیزیکی دانشگاه با درصد وزن نرمال شده ۳۵/۵ رتبه یکم، گویه عدم کسب تجربه­های جدیدتر و متفاوت که تنها با حضور در دانشگاه­ها صورت می­پذیرد با درصد وزن نرمال شده ۲۹/۵ رتبه دوم، گویه کاهش شدید روابط عاطفی در بین دانشجویان و اساتید بادرصد وزن نرمال شده ۹۲/۴ رتبه سوم؛ در فرصت­ها، گویه امکان تحصیل برای شاغلین  با درصد وزن نرمال شده ۷۱/۵ در رتبه اول؛ گویه فرصت های جهانی یادگیری برای نسل جدید با درصد وزن نرمال شده ۲۳/۵ در رتبه دوم؛ گویه ایجاد سیستم های آموزش الکترونیکی یکپارچه در قالب محیط های یادگیری مجازی با درصد وزن نرمال شده ۲۱/۵ در رتبه سوم و در تهدیدها، گویه آسیب های جسمانی (آسیب چشمی، کمردرد)  با درصد وزن نرمال شده ۴۲/۵ در رتبه اول؛ گویه کاهش رابطه بین استاد و دانشجو  با درصد وزن نرمال شده ۲۶/۵ در رتبه دوم؛ گویه کاهش تعامل دانشجو با دانشجو با درصد وزن نرمال شده ۲۱/۵ در رتبه سوم قرار دارند، در آخر به بررسی عوامل داخلی (قوت و ضعف) و خارجی (فرصت و تهدید) پرداخته شده و راهبردهای مربوط با قوت- فرصت (SO)، قوت- تهدید (ST)، ضعف- فرصت (WO) و ضعف- تهدید (WT) ارائه شد.  نتیجه گیری:  با توجه به نتایج به دست آمده، باید نسبت به استفاده بهینه از فرصت­های فراهم شده برای آموزش مجازی اقدام کرد و به توسعه زیرساخت­های آموزش مجازی و گسترش محیط یادگیری تعاملی پرداخت تا با بهره­گیری از نقاط قوت و فرصت­های ایجاد شده، آموزش در مسیر رو به رشد و مطلوبی قدم بردارد. در این راستا می­توان با گروهبندی دانشجویان با رعایت پروتکل­های بهداشتی، بهره گیری از ارزشیابی­های پروژه­محور و همچنین جذب منابع مالی برای تقویت زیرساخت­ها نقاط ضعف و تهدید­ها را کاهش داد.