بررسی نوع و خاستگاه کانه زایی مس در رخداد معدنی علی آباد موسوی- خان چای، خاور زنجان، با استفاده از داده های سنگ شناسی، کانی شناسی و زمین شیمیایی

رخداد معدنی مس علی آباد موسوی- خان چای در منطقه طارم و در فاصله ۳۰ کیلومتری خاور زنجان واقع شده است. سنگ های رخنمون یافته در منطقه شامل مجموعه ای از سنگ های آتشفشانی و آتشفشانی- رسوبی ائوسن (معادل سازند کرج) می باشند که توسط توده های نفوذی الیگوسن با ترکیب کلی کوارتزمونزونیتی مورد هجوم قرار گرفته اند. کانه زایی مس در این منطقه به صورت رگه و رگچه های کوارتزی مس دار درون واحدهای توفی حدواسط و گدازه های آندزیتی رخ داده است. براساس مطالعات میکروسکوپی، کانه های موجود در کانی سازی منطقه مورد مطالعه شامل کالکوپیریت و به مقدار کمتر پیریت و اولیژیست و کانی های باطله شامل کوارتز و کلریت می باشند. بافت کانه ها شامل دانه پراکنده، رگه- رگچه ای، برشی، پرکننده فضاهای خالی و جانشینی است. دگرسانی های موجود شامل سیلیسی و کلریتی شدن در بخش های کانه دار می باشد. دو مرحله کانه زایی اولیه و ثانویه در رخداد معدنی مس علی آباد موسوی- خان چای قابل تشخیص است. کانه زایی مرحله اولیه با تشکیل پیریت و کالکوپیریت های دانه پراکنده درون واحدهای توفی و گدازه ای (زیرمرحله اول) آغاز و به ترتیب با ته نشست کوارتز، کالکوپیریت و پیریت در رگه ها و سیمان گرمابی برش ها (زیرمرحله دوم)، رگچه های منفرد و یا دسته رگچه های نیمه موازی تا متقاطع کوارتز (زیرمرحله سوم) و سرانجام رگه و رگچه های کوارتزی- اولیژیستی (زیرمرحله چهارم) مشخص می شود. مالاکیت، آزوریت و هیدروکسیدهای آهن با بافت های رگه- رگچه ای و پرکننده فضاهای خالی در مرحله ثانویه تشکیل شده اند. مقایسه الگوی عناصر کمیاب خاکی در سنگ های میزبان فاقد کانه زایی و بخش های کانه دار بیانگر غنی شدگی  این عناصر در بخش های کانه دار است. این امر می تواند نشان دهنده بالا بودن غلظت عناصر کمیاب خاکی در سیالات کانه ساز و یا واکنش بالای سیال به سنگ در منطقه علی آباد موسوی- خان چای باشد. غنی شدگی عناصر کانه ساز (Cu, Pb, Zn) در بخش های کانه دار بیانگر شسته شدن عناصر از سنگ میزبان دگرسان شده به بخش های کانه دار توسط سیالات کانه ساز است. ویژگی های رخداد معدنی مس علی آباد موسوی- خان چای با کانسارهای مس نوع رگه ای قابل مقایسه است.