بررسی و نقد انتقادات شیخ مفید بر دیدگاه انسان شناختی شیخ صدوق

در علم کلام انسان شناسى از جایگاه بالایى برخوردار است و مباحث مهمى مانند تکلیف ، کیفیت معاد ، ثواب و عقاب و وعده و وعید بر شناخت حقیقت انسان مبتنى هستند. در مورد حقیقت انسان در میان متکلمان مسلمان دیدگاه های مختلفى ارایه شده است. دیدگاه غالب در میان متکلمان معتزلى تلقى ماده انگارانه از انسان است. ازنظرآنها انسان همین پیکر مشاهد است. در مقابل این نظریه، متکلمانى از امامیه مانندهشام بن حکم، شیخ صدوق و شیخ مفید با استناد به برخى از آیات و روایت هادوگانه انگار بوده و انسان را مرکب از روح و بدن مى دانند. شیخ مفید به رغم اتفاق نظربا شیخ صدوق در ترکیب انسان از روح و بدن، به برخى دیدگاه هایى که شیخ صدوقبرای روح قایل است، به شدت انتقاد دارد. در این مقاله کوشیده ایم استحکام ادلههرکدام از این دو دیدگاه انسان شناختى و میزان سازگاری هرکدام با موازین عقلى ونقلى را نشان دهیم. برای رسیدن به این هدف پس از گزارش دیدگاه صدوق، انتقاداتمفید به دیدگاه او با توجه به ادله نقلى و عقلى بررسى و نقد شده و نشان داده ایم که دربیشتر موارد نظر شیخ صدوق از شواهد قوی تری برخوردار است.