تاثیر دور آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد رویشی و زایشی ریحان (Ocimum basilicum L.) در منطقه بیرجند

به منظور مطالعه سطوح آبیاری و نیتروژن بر عملکرد رویشی و زایشی ریحان، آزمایش مزرعه ای در بیرجند (منطقه مود) در بهار و تابستان سال ۱۳۸۹ اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. کرت اصلی به دور آبیاری با دو سطح هفت و چهارده روز و کرت فرعی به مقدار نیتروژن با چهار سطح صفر (شاهد)، ۵۰، ۱۰۰ و ۱۵۰ کیلوگرم نیتروژن در هکتار (به صورت اوره) اختصاص داشت. نتایج آنالیز واریانس داده ها نشان داد که سطوح آبیاری و کود نیتروژن بر اغلب صفات مورد مطالعه ریحان تاثیر معنی داری داشتند. عملکرد دانه با دور آبیاری هفت روز ۵/۳۴ گرم بر مترمربع بود که نسبت به دور آبیاری ۱۴ روز حدود ۴/۱۸ درصد افزایش نشان داد. بیشترین عملکرد دانه در سطوح ۱۵۰ و ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن به دست آمد که نسبت به شاهد ۱/۳۶ و ۴/۲۹ درصد بیشتر بود. عملکرد رویشی کل (۳/۱۵۳ گرم بر مترمربع) در مدار آبیاری یک هفته حدود ۶/۱۴ درصد نسبت به آبیاری هر دو هفته (۸/۱۳۳ گرم بر مترمربع) افزایش نشان داد. کاربرد ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن بیشترین زیست توده کل را ایجاد نمود و کمترین آن در سطوح صفر و ۵۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن به دست آمد. تعداد سنبله در بوته فقط تحت تاثیر کاربرد سطوح کود قرار گرفت. تیمارهای آبیاری و کود نیتروژن اثری بر وزن دانه ریحان نداشتند. با افزایش دور آبیاری از یک هفته به دو هفته عملکرد برگ ریحان از ۴/۱۴۴ به ۱۱۹ گرم در مترمربع (معادل ۳/۲۱ درصد) کاهش یافت. با افزایش میزان کاربرد کود نیتروژن عملکرد برگ و بخش رویشی روند افزایشی نشان دادند.