بررسی تطور دیدگاه ملاصدرا درباره نقش ماهیت از حیث معرفت شناسی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 203

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_AADAB-9-20_002

تاریخ نمایه سازی: 16 فروردین 1402

چکیده مقاله:

یکی از مسائل مهم معرفت شناسی مساله وجود ذهنی و نحوه انطباق آن با حقایق عینی است. حکیمان مسلمان بر این باورند که امری باید در این میان نقش واسط را ایفا کند. با تامل در آثار ملاصدرا درمی یابیم که او به این امر توجه بایسته داشته است و دیدگاه واحدی درباره این مساله پژوهشی ارائه نداده است. ملاصدرا در گام نخست بسان سایر حکما بدین امر باور داشته است که ماهیت نقش حد واسط میان امور ذهنی و حقایق عینی را ایفا می کند و مراد وی از ماهیت، معنای اخص –مایقال فی جواب ما هو» است. نگارندگان بر این باور هستند که صدرالمتالهین در گام دوم از این نظریه عدول کرده است و نظریه خاص خویش را بیان کرده است که بر اساس آن مراد از انطباق ذهن با عین، انطباق عینی وجود برتر ماهیت، بر وجود خاص آن است. در این رویکرد ملاصدرا بین معلوم بالذات از حیث واقع و نفس الامر و معلوم بالعرض از حیث ظهورش برای قوای ادراکی نفس تفکیک قائل می شود و بر این باور است که در این رویکرد نحوه وجود متفاوت است، یکی وجود قوی (خارجی) و دیگری وجود ضعیف است نه ماهیت. بر اساس پنج دلیل –دیدگاه ملاصدرا درباره ماهیت، ادراک عقلی، حرکت جوهری، اصالت و تشکیک وجود- نگارندگان بر این باور هستند که نظریه دوم با نظام فلسفی ملاصدرا سازگارتر است و از آن می توان به عنوان نظریه نهایی صدرا یاد کرد.

نویسندگان

فاطمه کوکرم

دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

امیرحسین منصوری نوری

دانشجوی دکتری / دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران

محسن شمس

دانشجوی دکتری/دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران مدرس حق التدریس/دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان

عین الله خادمی

دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن عربی، محیی الدین .(۱۹۹۴م). الفتوحاتالمکیه، ، محقق/ مصحح: عثمان ...
  • ابراهیمی دینانی، غلامحسین .(۱۳۶۴). شعاع اندیشه و شهود در فلسفه ...
  • ابن سینا .(۱۳۷۹). التعلیقات، قم: دفتر تبلیغات اسلامی ...
  • ایمانپور، منصور .(۱۳۸۲). مساله تطابق ذهن و عین در فلسفه ...
  • جوادی آملی، عبدالله .(بی­تا). رحیق مختوم، ج ۱و ۲، قم: ...
  • حلی، جمال­الدین حسن بن یوسف .(۱۳۹۲). الجوهرالنضید، قم: بیدار ...
  • سهروردی .(۱۳۸۰). مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج ۲ و ۳، ...
  • شیرازی، صدرالدین محمد .(بی­تا). الحکمهالمتعالیهفیالسفارالعقلیهالاربعه، بی­تا، ج ۱ و ۲ ...
  • شیرازی، صدرالدین محمد .(۱۳۹۲). الشواهدالربوبیه، تهران: سروش ...
  • شیروانی، علی .(۱۳۷۶). شرحبدایهالحکمه، ج ۱، چاپ سوم، الزهراء ...
  • طباطبایی، سید محمدحسین .(۱۳۷۸). نهایهالحکمه، ترجمه و شرح علی شیروانی، ...
  • طباطبایی، سید محمدحسین .(بی­تا). اصول فلسفه و روش رئالیسم، با ...
  • عبودیت، عبدالرسول .(۱۳۸۶). درآمدی به نظام حکمت صدرایی، ج ۲، ...
  • قیصری رومی، داود بن محمود .(۱۳۷۵). شرح فصوص الحکم قیصری، ...
  • گرجیان، محمدمهدی؛ موسوی، سید محمود؛ رودگر، نرجس .(۱۳۹۳). فصلنامه آیین ...
  • مشکاتی، محمدمهدی، فخرالدینی، مریم .(۱۳۹۳). تاثیر نگاه وجودشناسانه ملاصدرا به ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی .(۱۳۸۶). آموزش فلسفه، ج ۱، چاپ هفتم، ...
  • مطهری، مرتضی .(۱۴۰۴). شرح مبسوط منظومه، ج ۱، تهران: حکمت ...
  • همو .(۱۳۷۷). شرح منظومه مختصر، چاپ پنجم، تهران: صدرا ...
  • همو .(۱۳۸۴). مقالات فلسفی، ج ۳، چاپ نهم، تهران: صدرا ...
  • همو .(۱۳۶۸). مجموعه آثار، ج ۹ و ج ۱۰، تهران: ...
  • نجاتی، محمد؛ سالاری، یوسف .(۱۳۹۵). بررسی و نقد مقاله بررسی ...
  • نجاتی، محمد؛ بهشتی، احمد .(۱۳۹۲). حکمت معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی ...
  • نمایش کامل مراجع