سیدمحمدعلی پوربخش - سرتیپ دوم بازنشسته از سازمان عقیدتی سیاسی ارتش و کارشناس پژوهشی دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق (ع)

مجموعه قواعد و مقررات حاکم بر روابط بین المللی میان دولت ها یا سازمان های بین المللی در مناطق مختلف دریایی را، حقوق دریاها نامند. حقوق دریاها یک معاهده بین المللی است که در سال ۱۹۸۲ در کنفرانس سازمان ملل متحد به امضا رسید و به «قانون اساسی دریاها» معروف است. دریاها به لحاظ راه ارتباطی، شناخت منابع دریاها و توان بهره برداری از این منابع، از اهمیت خاصی برخوردار شده اند. ولی حقوق دریایی از شاخه های حقوق تجارت می باشد که بر روابط اشخاص و کشورها در دریا، ناظر و حاکم است و در آن از قواعد حاکم بر کشتی های بازرگانی و حمل و نقل دریایی، بیمه دریایی، وضعیت حقوقی کشتی ها و ایمنی دریاها صحبت می کند. قانون دریایی مصوب ۱۳۴۳ ایران به دلیل ضعف در پاسخگویی به مشکلات دریایی ناکارآمد و برای حل این مشکلات باید به مقررات رشته های دیگر حقوق و یا به مقررات بین الملل دریایی مراجعه کرد. در این مقاله سعی شده است به طورخلاصه به موضوعاتی مانند: «تعریف حقوق دریاها؛ اهمیت دریاها (بهره برداری ازمنابع، راه های ارتباطی و حمل و نقل)؛ تحولات اولیه (کشمکش در استفاده از دریاها، اصل آزادی دریاها در برابر حاکمیت بر دریاها)؛ نحوه تدوین حقوق دریاها؛ مناطق دریایی کشورها و تفاوت حقوق دریاها با حقوق دریایی» مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

حقوق دریاها، حقوق دریایی، آزادی دریاها، حاکمیت بر دریا، مناطق دریایی