فاطمه ملکوتی نیا - گروه علوم ورزشی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران
مسعود رحمتی - گروه علوم ورزشی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران
رحیم میرنصوری - گروه علوم ورزشی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران
لیلا زارعی - گروه علوم تشریحی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی لرستان، خرم آباد، ایران

مقدمه و هدف: امروزه دیابت یک مشکل بهداشتی بزرگ با شیوع فزاینده در مردان است. بیان شده است که گلوکز بالا منجر به افزایش استرس اکسیداتیو و آپوپتوز در سلول‎های بیضه می شود و باعث مرگ سلول های بیضه و ناباروری نیز می شود. این مطالعه به بررسی و تعیین اثر عصاره هیدروالکلی گزنه و تمرینات استقامتی بر ضرایب اسپرماتوژنز در موش های سفید بزرگ نر دیابتی شده توسط STZ انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، ۴۰ سر موش سفید بزرگ آزمایشگاهی با وزن ۲۰۰-۲۲۰ گرم به صورت تصادفی به ۵ گروه کنترل-سالم (HC)، گزنه-دیابت (DG)، تمرین-دیابت (DT)، گزنه-تمرین-دیابت ((DTG) و کنترل-دیابت (DC) تقسیم شدند. تمرین استقامتی در ۶ هفته طبق پروتکل اجرا شد. به طور هم زمان، موش های سفید بزرگ آزمایشگاهی گروه های DG و DTG عصاره هیدروالکلی گزنه را به میزان ۴۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن دریافت کردند. بعد از ۶ هفته بیضه ها برداشته و با تکنیک H & E رنگ آمیزی شدند.نتایج: در گروه DTG و گروه DG، هر دو شاخص SI (spermatogenesis index) و RI (repopulation index) در مقایسه با گروه DT بالاتر بود و به نتایج گروه HC نزدیک بود. همچنین بررسی های حاصل از هیستوپاتولوژی بیضه در این دو گروه بهبود بالاتری در مقایسه با گروه DT نشان دادند و نتایج مشابهی با نتایج گروه HC به دست آمد.نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که دیابت اثرات مخربی بر اسپرماتوژنز و بافت بیضه دارد و تجویز گزنه و تمرینات استقامتی همراه با یکدیگر می تواند با بهبود درصد SI و RI، سلول های اسپرماتوژنیک در لوله های سمی نیفر را از اثرات مضر دیابت محافظت کند.

گزنه, تمرین استقامتی, موش سفید بزرگ آزمایشگاهی, دیابت, بیضه