صدیقه طوطیان اصفهانی - دانشیار گروه مدیریت، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب تهران ایران
فاضل سیدی - دانشجوی دکترای مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

در دنیای رقابت آمیز امروز، بررسی وضعیت توسعه ی انسانی هر کشور، می تواند راهنمای مسئولان آن جامعه برایتدوین سیاست های مناسب اقتصادی همچون ایجاد اشتغال، توزیع عادلانه ی درآمد، حذف انحصارات، تخصیص بهینه ی منابعو هزینه ها، کاهش فقر و شتاب در دگرگونی های نهادی باشد.بنابراین این تحقیق با هدف بررسی تغییرات عوامل موثر یر شاخصتوسعه انسانی در کشورهای خاورمیانه انجام شده است.روش تحقیق بر مبنای هدف کاربردی و بر اساس گردآوری داده ها پساز رویداداست .جامعه آماری تحقیق کشورهای خاورمیانه و روش نمونه گیری حذفی سیستماتیک و حجم نمونه شامل ۹ کشوراست، روش گردآوری داده ها کتابخانه ای و ابزار آن مشاهده است ،بر اساسروش پانل دیتا نتایج بدست آمده نشان داد: درجهباز بودن اقتصاد، افزایش تولید ناخالص داخلی کشورها، افزایش نرخ رشد تولید ناخالص داخلی کشورها از عوامل اصلی مثبتاثرگذار بر میزان شاخص توسعه انسانی در کشورهای موردنظر است، ولی افزایش میزان سرمایه انسانی ، افزایش میزان جمعیتکشورها و افزایش میزان نرخ تورم کشورها بر میزان شاخص توسعه انسانی در کشورهای موردنظر تاثیر ندارد. با توجه به تاثیرمنفی سرمایه انسانی بر شاخص توسعه انسانی کشورها، دولتها به وسیله ابزار اطلاعاتی که در خصوص بازار کار و همچنین وضعیتکمی دانشجویان در هر رشته تحصیلی دارد، می تواند به شناسایی موانع موجود بر سر راه توسعه فعالیت هایی بپردازد که متناسببا تعداد کمی دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهی و همچنین سایر منابع انسانی و نیروی کار موجود در بازار کار باشد. دراین زمینه ایجاد کمیته ای ویژه جهت رسیدگی به مشکلات فعالان اقتصادی بالاخص فعالان بخش خصوصی در جهت ایجاد رونقاقتصادی در هریک از استان های کشور با تکیه بر مزیت های رقابتی و نسبی آن استان و بکارگیری حداکثری از نیروهایمتخصص و کارآمد جهت رشد توان اشتغالزایی بخش های اقتصادی، می تواند اثرگذار باشد.

( توسعه انسانی) ،(شاخص توسعه انسانی)، (درجه باز بودن اقتصاد )،(نرخ تورم)،(سرمایه انسانی).